Droga wewnętrzna od A do Z

Droga wewnętrzna to szczególny rodzaj drogi – ruchu na drogach niepublicznych nie kontrolują służby porządkowe. Faktem jest, iż na tych drogach wielu kierowców (nawet tych doświadczonych) nie stosuje się do zasad ruchu. Czym właściwie jest droga wewnętrzna i jakie obowiązują na niej przepisy?

Czym jest droga wewnętrzna/prywatna?

Definicję drogi wewnętrznej można znaleźć między innymi w orzeczeniach sądowych. Zgodnie z nimi, droga wewnętrzna (określana także jako droga niepubliczna lub prywatna) to taka droga, która nie stanowi – na mocy obowiązujących przepisów regulujących funkcjonowanie ruchu drogowego – drogi publicznej i nie znajduje się w jej pasie drogowym.

Drogą wewnętrzną jest zatem:

parking
droga dojazdowa do posesji, działki, gruntów leśnych bądź rolnych
teren należący do przedsiębiorstwa
droga rowerowa
plac, po którym poruszają się pojazdy oraz osoby piesze
drogi znajdujące się na terenie prywatnych osiedli mieszkaniowych
tereny położone przed dworcami autobusowymi (w tym także pętle autobusowe), kolejowymi i portami

Według najbardziej ogólnego podziału, drogi niepubliczne dzielą się na:

ogólnodostępne - są to najczęściej drogi znajdujące się na terenie nieruchomości będących własnością jednostek samorządu terytorialnego – gmin lub powiatów
zamknięte - dla ruchu publicznego, stanowiące zarazem prywatną własność

Jakie przepisy obowiązują na drodze wewnętrznej?

Ważną kwestią dla wszystkich poruszających się po drogach wewnętrznych jest to, jakie przepisy na nich obowiązują. Obecnie obowiązujące na terenie Polski Prawo Drogowe obowiązuje w odniesieniu do:

dróg publicznych
stref zamieszkania
stref ruchu

Z powyższego zestawienia wynika zatem, że przepisów tych nie stosuje się do dróg wewnętrznych.

Należy jednak pamiętać o tym, iż od przedstawionej powyżej ogólnej zasady istnieją wyjątki. Przepisy ruchu drogowego stosuje się także na drogach wewnętrznych. Jest to niezbędne w celu uniknięcia zagrożeń dla bezpieczeństwa zdrowia i życia osób znajdujących się na takiej drodze (to właśnie dlatego prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu jest kategorycznie zabronione nawet na drodze wewnętrznej) lub obowiązek ten wynika ze znaków lub sygnałów drogowych.

Taki stan rzeczy oznacza zatem, że na drodze wewnętrznej dopuszczalne są następujące działania, które podlegają sankcjom w przypadku poruszania się po drogach publicznych:

jazda bez aktualnego obowiązkowego ubezpieczenia OC pojazdu
jazda bez właściwie zamontowanych tablic rejestracyjnych
brak niezbędnego wyposażenia (gaśnica, trójkąt odblaskowy)
niezgodne z przepisami ogólnymi zaparkowanie pojazdu
pozostawienie auta z włączonym silnikiem przez czas dłuższy niż 1 minuta
jazda bez świateł, z pękniętą szybą, niedziałającymi wycieraczkami itd.

Oczywiście, brak powyższych ograniczeń nie sprawia, że takie zachowania są na drodze niepublicznej zalecane. Wręcz przeciwnie – niezależnie od rodzaju drogi, po której porusza się kierowca – wymaga się od kierującego zachowania zdrowego rozsądku oraz ostrożności na drodze.

Ponadto, kierowcy wyjeżdżający z drogi wewnętrznej są zobowiązani do ustąpienia pierwszeństwa pojazdom jadącym po drodze publicznej.

Kiedy droga wewnętrzna staje się drogą publiczną?

Aby drogą wewnętrzna mogła uzyskać status drogi publicznej (to znaczy drogi: krajowej, wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej), musi zostać podjęta odpowiednia uchwała. W najczęściej występującej sytuacji, tj. zaliczeniu drogi wewnętrznej do kategorii dróg publicznych gminnych, niezbędna jest stosowna uchwała rady gminy wydawana po zaczerpnięciu opinii właściwego zarządu powiatu.

Zakup działki a droga wewnętrzna dojazdowa

Podczas zakupu działki lub posesji należy wziąć pod uwagę m.in. występowanie drogi wewnętrznej dojazdowej – rozwiązanie tej kwestii pozwoli w przyszłości uniknąć niepotrzebnych komplikacji związanych z dojazdem na własną posesję.

Droga wewnętrzna dojazdowa może stanowić własność publiczną bądź prywatną (także w ramach użytkowania wieczystego). Jest to ważne zwłaszcza w sytuacji, gdy nabywca danej nieruchomości nie otrzymuje udziału we własności drogi wewnętrznej – wówczas właściciel drogi powinien ustanowić służebność przejazdu na danej drodze wewnętrznej Właściciel ten – w zamian za opłatę uiszczaną przez nabywców nieruchomości – jest zobowiązany do utrzymania drogi w należytym stanie.

Droga wewnętrzna, a podatek od nieruchomości

W odróżnieniu od dróg publicznych, droga wewnętrzna nie jest wyłączona z obowiązku płacenia podatku od nieruchomości – obowiązkowi podatkowemu podlegają grunty, które są zajęte pod pasy drogowe dróg wewnętrznych. W 2021 roku wysokość opłaty z tytułu podatku od nieruchomości dla dróg wewnętrznych nie może być wyższa niż 0,99 zł za 1m kwadratowy (w przypadku gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej) bądź 0,52 zł za 1m kwadratowy (w przypadku pozostałych gruntów).

Do uregulowania podatku nieruchomości od drogi wewnętrznej jest zobowiązany właściciel danej drogi – zgodnie z obowiązującymi regulacjami, powinien on dokonać tego co kwartał (w przypadku, gdy roczna wartość podatku nie przekroczy 100 złotych, należy w pierwszym kwartale uregulować jednorazowo opłatę za cały rok).

Droga wewnętrzna, a znaki drogowe

Kwestie związane ze stawianiem znaków drogowych są często poruszane przez właścicieli dróg niepublicznych. Jest to o tyle istotne, gdyż oznakowanie drogi wewnętrznej należy do obowiązków właściciela tego typu drogi (musi on w związku z tym liczyć się z kosztem zakupu oraz montażu znaku drogowego – jest to z reguły wydatek rzędu kilkuset złotych); czynność ta, w przeciwieństwie do dróg publicznych, nie wymaga legalizacji.

Z drugiej strony, to od właściciela zależy podjęcie decyzji w zakresie tego, czy i w którym miejscu dany znak drogowy (np. znak zakazu parkowania czy dotyczący maksymalnej prędkości – te zasady są ustalane przez właściciela) zostanie umieszczony na drodze, jednak w przypadku umieszczenia znaków powinni się do nich stosować uczestnicy drogi wewnętrznej.

Warto przy tym wspomnieć, że choć właściciel drogi publicznej ma dowolność w kwestii umieszczania znaków drogowych, to postawione znaki powinny spełniać normy (w zakresie kolorystyki, kształtu itd.) określone w rozporządzeniu dotyczącym znaków drogowych.

Droga wewnętrzna a budowa, utwardzenie

Zgodnie z prawem budowlanym, utwardzenie drogi budowlanej wymaga uzyskania pozwolenia na budowę udzielanego przez organy administracji architektoniczno-budowlanej.

To, czy konieczna będzie pełna procedura uzyskania takiego pozwolenia, czy też wystarczająca okaże się tzw. procedura uproszczona, jest uzależnione od indywidualnej sytuacji wnioskodawcy (np. występowanie służebności w stosunku do innych obiektów budowlanych itd.). Ważne jest, by utwardzenie drogi wewnętrznej nie naruszył stosunków wodnych. Za utwardzenie drogi wewnętrznej bez zgłoszenia i pozwolenia grozi kara administracyjna w wysokości kilku tysięcy złotych.